İlişki terapisi nedir?

Bu yazıda, “İlişki terapisti kimdir, ne yapar?” sorusuna cevap vermeye çalışacağım ama öncesinde “İlişki terapisi nedir?” üzerine durmam gerekiyor. Yazıyı, ilişki terapisti arayanlar için, kişisel bakış açımı paylaştığım bir rehber olarak düşünebilirsiniz.

İlişki terapisi nedir?

İlişki terapisi (relationship therapy), kişilerarası sorunları çözmelerine ve uyumsuz etkileşim kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olarak, bireyler arasındaki ilişkileri iyileştirmeye odaklanan her türlü psikoterapi yöntemini ifade eder. Bu şekilde, ilişkinin taraflarının sağlıklı psikososyal gelişimi teşvik edilir.

İlişki terapisi, çift terapisi  (couples therapy), evlilik terapisi (marital therapy) ve aile terapisini (family therapy) kapsayan şemsiye bir terim olarak düşünülebilir.

İlişki terapisi terimi, ilk kez ABD’li sosyal hizmet uzmanı Jessie Taft (1882–1960) ve çocuk psikiyatristi Frederick H. Allen (1890–1964) tarafından tanımlanmıştır. (Kaynak: https://dictionary.apa.org/relationship-therapy)

Çift terapisi: Evli olmayan, flört veya nişanlılık ilişkisi gibi ilişki yaşayan çiftlerin ilişkilerinin ele alındığı ilişki terapisi biçimidir. Çift terapisi ile evlilik terapisi arasında uygulama açısından büyük farklılıklar olmayabilir. Bakınız: Çift terapisi nedir?

Evlilik terapisi: Evli olan çiftlerin yaşadıkları ilişki sorunlarının ele alındığı ilişki terapisi formudur. Çift terapisi ile aralarında uygulama açısından büyük farklılıklar olmayabilir.

Aile terapisi: Aile üyeleri arasındaki ilişki sorunlarının ele alındığı ilişki terapisi formudur. Aile terapisinde terapiye en az üç -anne, baba ve bir çocuk- kişi katılır. Bu açıdan çift terapisi ve evlilik terapisinden faklı olduğu düşünülebilir.

İlişki terapisinde bazı önemli noktalar

• İlişki terapisinde odak, taraflar arasındaki ilişki olur, tarafların kişisel sorunları terapinin merkezinde yer almaz. İsterseniz bu noktayı biraz daha açayım: Söz gelimi, evlilik terapisine gelenlerden birinin -Ahmet diyelim- annesiyle çatışmalı bir geçmişi olsun. Evlilik terapisinde hedef, Ahmet’in annesiyle olan çatışmalı geçmişi olmaz; daha çok, Ahmet’in annesiyle çatışmalarının şu anki evlilik ilişkisini nasıl etkilemiş/şekillendirmiş olabileceği üzerinde durulur.

• İlişki terapisinin kuramsal bir arka planı olur/olmalıdır. Bu kuramsal arka plan, ilişki terapistinin tutumunu şekillendirir; yani ilişki terapisti, tabiri caizse, kafasına göre takılamaz. Soracağı sorular, odaklanacağı konular, danışanlarıyla ilişki kurma biçimi vb. söz konusu kuramsal arka plandan etkilenir.

• İlişki terapisi bir akıl verme, tavsiyede bulunma süreci değildir. İlişki sorunlarında akıl vermek işe yaramaz, demiyorum tabii ki. Demek istediğim, ilişki terapistinin işi akıl vermek değildir -nadir durumlar hariç.

Pek çok danışan, ilişki terapisinde şöyle bir sürecin gerçekleşeceğini varsayar: Biz ilişki terapistine gideceğiz, ona sorunlarımızı anlatacağız, o da bize ne yapmamız gerektiğini söyleyecek, biz de onları yapacağız ve sorunlarımız çözülecek. Keşke böyle olsa! Bu, bir ilişki terapisti olarak benim de işime gelirdi çünkü akıl vermek görece kolay bir şeydir. İşin aslı, pek çok kişi, ilişkisinde ne yapması gerektiğini bilir ama onu yapmaz veya yapamaz.

Sonuç olarak ilişki terapisi bir süreçtir, başlangıcı, devamı ve sonu olan bir çalışmadır.

İlişki terapisine ne zaman gidilmelidir?

İlişki terapisine bence iki durumda gidilebilir:

1. İlişkide bir sorun varsa ve taraflardan en az biri bu sorunla ilgili çözüm arayışında ise,
2. İlişkide, tarafların tanımlayabildiği, net sorunlar olmadığı halde, taraflardan en az biri ilişkiden daha fazla doyum elde etmek istiyorsa.

Her iki durumda da, ilişkinin tüm tarafları terapi için gönüllü olmalıdır; gönüllü olmasa bile, partnerinin davetini kabul etmelidir. Şayet taraflardan biri ilişki terapisi için

Terapi bir ilişkiyi kurtarır mı?

İlişki terapisi ilaç değildir. Bir terapinin ilişkiyi kurtarabilmesi için bir önceki soruda dile getirilen şartların karşılanması gerektiğini düşünüyorum. Bu durumda ilişki, her iki taraf için de daha doyum verici hale getirilebilir.

İlişki terapisi ne kadar sürer?

İlişki terapisi bir müfredat gibi yapılanmamıştır. Bu yüzden de, önceden bir terapi süresi belirlenemez. Bazı terapiler 3-5 seans sürebilirken bazıları aylar (veya yıllar) sürebilir.

İlişki terapisinde süreyi, ilişkideki sorunlar, tarafların beklentileri gibi faktörler belirler.

İlişki terapisine tek gidilir mi?

İlişki terapisinin nihai hedefi, taraflar arasındaki ilişkinin kalitesini artırmaktır; yani, terapide odak ilişki üzerinedir. Bu yüzden, ilişki terapisine tarafların birlikte gitmesi gerekir. Başka bir ifadeyle, bir terapinin ilişki terapisi olabilmesi için, ilişkinin taraflarının terapide olması gerekir.

İlişki sorunları için bireysel terapi de alınabilir tabii ama onun adı ilişki terapisi olmaz. Bu durumda kullanabileceğimiz terim ilişki odaklı psikoterapi olabilir.

İlişki odaklı psikoterapide kişi, ilişkisinde veya ilişkilerinde kendi tutumlarını, deneyimlerini ele alır ve düzenlemeye çalışır. İlişki terapisinde “biz ne yapabiliriz” ön planda iken bireysel terapide “ben ne yapabilirim” ön planda olur.

İlişki terapisti kimdir?

Bu bölümde profesyonel bir meslek erbabı olan ilişki terapisti ile ile ilgili bazı sık sorulan sorulara cevap vermeye çalışacağım.

Buradaki sorulara vereceğim cevaplardan bazıları kişisel düşüncelerimi ifade eder; aynı konuyla ilgili benden farklı düşünenler de olabilir.

İlişki terapisti ne mezunudur?

Türkiye’de üniversiteleri ilişki terapisi bölümleri yoktur; evlilik aile danışmanlığı yüksek lisans programları vardır. Oralardan mezun olanlar da ilişki terapisti unvanı almazlar.

İlişki terapisti, üniversite mezuniyetine dayanarak kullanılan bir unvan değildir. İlişki terapisti, üniversitelerin psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, sosyal hizmetler, psikiyatri gibi ruh sağlığı bölümlerinin birinden mezun olup ilişki terapisi ile ilgili bir eğitim sonucunda kullanılan bir unvandır.

İlişki terapisti her şeyden evvel psikoterapi bilgisine ve yetkinliğine sahip olmalıdır. Bunun için de üniversitelerin ilgili bölümlerinden (az önce belirttiğim) mezun olmalıdır.

İlişki terapisti ne yapar?

İlişki terapistleri, danışanlarının ilişkilerine odaklanır. Söz konusu ilişki dinamiklerini anlamaya ve sağlıksız olanlarını sağlıklı hale getirmeye çalışır.

İlişki terapisti danışanlarına ne sorabilir?

İlişki terapisti, danışanlarının ilişkilerini anlamak ve onlara fark ettirebilmek için, onlara pek çok soru sorabilir. Terapistin soracağı sorular, kullandığı ekole göre değişebilir.

İlişki terapistine sevgililer gider mi?

Evet. İlişki terapistine sevgililer de gidebilir çünkü ilişki terapisi, bir ilişkinin daha doyum verici hale getirilmesi için gerçekleştirilir.