CAS testi nedir?

CAS Testi, bu testi uygulamaya yetkin uzmanların çalıştığı ortamlarda (hastane, psikoterapi merkezi, klinik gibi) uygulanabilir.

CAS (Cognitive Assessment System) , dilimize Bilişsel Değerlendirme Sistemi olarak çevrilmekte olup çocuk ve ergenlerin bilişsel becerilerini ölçen bir testtir. 

Bilişsel becerileri ölçen bir yetenek testi olmasıyla birlikte zekayı da öngörmesi ve ölçmesiyle zeka testi grubuna dahil edilmektedir. Ancak psikologlar ve psikiyatristler bu testi tek başına zeka testi olarak görmekten çok, çocuğun zihin haritasını ortaya koyması bakımından zihinsel değerlendirme ölçeği olarak tanımlamaktadır. Testin 5-17 yaş grubundaki çocukların ve ergenlerin zihinsel becerilerini ölçmesi bu yaş grubundaki bireylerin zihinsel gelişimlerini takip etmek, başarılarını öngörmek ya da var olan sorunları tespit ederek tedavi etmek amaçlarını gerçekleştirmede büyük rol oynamaktadır. 

CAS testi sınıflandırma olarak zeka ve yetenek testi grubuna girdiği için öncelikle zeka kavramına ve zeka testlerinin ne olduğuna bakmak fayda sağlayacaktır. 

Yazıda şu sorulara cevap bulabileceksiniz:

• CAS Testi Nedir?
• CAS Testi Hangi Durumlarda Kullanılır?
• CAS Testi Neden Uygulanır?
• CAS Testini Kim Uygular?
• CAS Testinin Sonucu Nasıl Değerlendirilir?
• CAS Testi İçin Ailelere Neler Öneriyoruz?

Zeka nedir? 

Zeka kavramı toplumda yaygın olarak matematik problemi çözme becerisi ya da sözel alanlarda ezber becerisi gibi görülse de araştırmalarda zekanın çok yönlü olduğu ortaya koyulmaktadır. Bireysel farklılıklara dayanması ve birden çok faktörden etkilenmesi aynı zamanda soyut bir kavram olması yönünden zeka ile ilgili ortak fikirlere ulaşmak zor olmaktadır. Bu nedenle de zekayı geçmişten günümüze bilim insanları farklı farklı yorumlamıştır. 

Zekayı tanımlayan ilk psikologlardan biri olan Binet(1905),  zekayı “iyi muhakeme yapabilme, iyi hüküm verebilme, eleştirel görüşe sahip olma” olarak ifade etmektedir. 

Wechler’e göreyse zeka “bireyin akılcı düşünme, amaçlı davranma ve çevresiyle etkili baş edebilme becerisi” şeklinde tanımlamaktadır.

Bir başka bilim insanı Thurston, zeka için “sözel anlama, kelime akıcılığı,  sayılarla çalışabilme, bellek, algısal hız ve akıl yürütme yeteneği” tanımlarını kullanmaktadır. 

Zekanın çok çeşitli tanımları olsa da bilim insanların uzlaştığı ana fikir, zekanın gelişebilir potansiyele sahip olması ve biyolojik temellerinin olduğudur. Ancak zekanın geliştirilebilmesi için bireyin mevcut zeka düzeyinin tespit edilerek güçlü ve zayıf yönlerinin ayırt edilmesi gerekmektedir. Bu amaca ulaşmak için zekanın ölçülmesi üzerine çalışmalar yapılmış ve zeka testleri geliştirilmiştir. 

Zeka testleri neden kullanılır? 

Zekanın değerlendirilmesi amacıyla kullanılan zeka testleri, eğitim alanında ve klinik ortamda bireylerin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesinde yardımcı olmaktadır. Bu sayede bireye uygun eğitim modeli oluşturulmasını, bireyin güçlü yönlerinin geliştirilmesini, zayıf yönlerinin ise desteklenmesini sağlamaktadır. 

Bireyin gelişiminde herhangi bir zihinsel aksaklık varsa zeka testleri bunu ortaya koymakta ve doğru tedavi planı oluşturmak için uzmanlara yol göstermektedir. 

Zekanın ölçülebileceği düşüncesi 19. yüzyıldan itibaren başlamış olup zeka ölçümü üzerine çalışmalar yapılmıştır. Zeka testlerinin ortaya çıkmasının temelinde zihinsel yeteneklerdeki bireysel farklılıkları ölçmek yatmaktadır. 

Zeka kavramının açıklanmasında farklı görüşler olsa da zeka testlerinin neyi ölçtüğü konusunda psikologların fikir birliğine vardığı görülmektedir. Bunlardan biri zeka testlerinin okul ders programlarına dahil olan konular üzerinde bireyin öğrenme gücünü ölçmesidir. Ancak zeka kavramı bu inanca göre dar bir alanı kapsamakta ve diğer alanlardaki başarı durumları göz ardı edebilmektedir. Bu duruma bağlı olarak gelişen düşünceler arasında zeka testlerinin doğru ölçüm yapıp yapmadığı ve zekanın doğrudan ölçülemediği ancak dolaylı olarak ölçüm yapıldığı yer almaktadır. Çünkü bireyin zekası, zeka testi dediğimiz, zekanın birtakım kriterler ile ilişkili olduğu kabul edilen etkenler aracılığıyla ölçülmektedir. Aynı zamanda bu ölçümden elde edilen veriler gözlemlenebilen olgulardan oluşmaktadır. Tüm bu bilgiler ışığında zeka testlerinde mutlaka bulunması gereken iki temel özellik kabul edilmektedir: 

Birincisi zeka testlerinin sadece okul derslerini değil aynı zamanda akıl yürütme, muhakeme, hayal gücü gibi çeşitli zihinsel yetenekleri de kapsamasıdır. Yani karmaşık zihinsel becerilerin geniş ölçek ve çeşitlilik içeren uyarıcılarla ölçülmesidir. Testlerde aranan ikinci özellik ise testin içeriğini oluşturan test durumlarının testin uygulanacağı grubun yaşam deneyimleri ve öğrenme biçimlerine uyacak türden oluşturulmasıdır. Özet olarak bir zeka testindeki sorular geniş bir kitleyi içine alacak ilgi ve becerilerden oluşmalı ve zihinsel becerilerin birçok farklı alanını ölçecek türden olmalıdır. 

CAS testi nedir?

CAS testi, 5-17 yaş aralığındaki çocukların ve ergenlerin zihinsel gelişimleriyle birlikte bilişsel becerilerini ölçen bir zeka testidir. Testin uygulama süresi özel koşullara göre değişmekle birlikte ortalama olarak 60-75 dakika arasında sürmektedir. 

CAS, dört alt testten oluşmakta olup bu alt testlerin her birinin de üçer alt testi bulunmaktadır. Testin toplamda 12 alt testten oluşması farklı alanlardaki becerileri ölçtüğünü ve kapsamlı olduğunu göstermektedir. CAS testi bireylerin; planlama, dikkat, eşzamanlı ve ardıl bilişsel işlemlerini değerlendirme amacıyla geliştirilmiştir. Bu ayrımdan da anlaşılacağı üzere insanın bilişsel becerilerinin dört parçadan oluştuğu varsayılmaktadır. Her parçanın farklı bir bilişsel işlevi bulunmaktadır. Bu parçaların işlevi şunlardır: 

• Planma: Bilişsel kontrolü sağlayan işlemlerdir. Bu bölüm sayesinde birey problemlerin çözümlerini belirler ve değerlendirir. Problemin çözümü ya da istenilen amaca ulaşmak için farklı stratejiler geliştirir ve davranışını  planlar. Bunu yaparken dikkat dağıtıcı öğeleri ortadan kaldırır ve amaca yönelik davranışlar oluşturmaya çalıştırır. Örneğin, matematik probleminin çözümü için dikkati odaklama ve gerekli bilgileri hatırlama, uygulama işlemleridir.  

• Dikkat İşlemleri: İstenilen amaca ulaşmak için işlemlerin kullanımı, kendini kontrol, kararlılık ve belli bir süre içinde odaklanmış seçici bilişsel işlemlerdir. Dikkatin istemli ve istemsiz olmak üzere iki yönü bulunmaktadır. İstemsiz dikkat refleksler alanını kapsamaktadır. İstemli dikkat ise bilinçli algılamayı gerektirir. Yani, bireyin belli bir alanda dikkatini odaklama ve yoğunlaştırma becerisi olarak tanımlanmaktadır. Dikkat gelişimi aslında dikkatin istemli olarak yönetilmesini ifade etmekte ve CAS testi de bu alanı ölçmektedir.  

• Eşzamanlı İşlemler: Bilgi üzerinde işlem yapmayı sağlayarak çalışan hafızada birbirinden bağımsız öğelerin birbiri arasındaki ilişkileri düzenleyen işlemlerdir. En önemli işlevi anlama yeteneğini oluşturması ve cümleler arasındaki bağlantıları kurmaya yardımcı olmasıdır. Örneğin, çocuğun okuduğunu anlaması ve bir hikayedeki bütünlüğü kavraması bu alandaki becerilerine bağlıdır. Eşzamanlı işlemler sözel alanları ölçmesinin yanında sözel olmayan becerileri de ölçmektedir. Çocukların şekilleri tanıma, yön bulma, matematik, geometri ve fen bilgilerindeki becerileri de bu alan sayesinde ölçülmektedir.  Eşzamanlı işlemlerdeki yetersizlikler zihinsel gerilik yaşayan çocukları akla getirmektedir. Ancak zihinsel engelli olmadığı halde özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların da bu alanda yetersizlikler yaşadığı görülmektedir. 

• Ardıl Bilişsel İşlemeler: Bireyin, uyaranlar arasında dizi ya da örüntü oluşturma becerisini ölçmektedir. Parçalar arasında sıra ilişkisi kurma, parçalarla sıraya dizme becerilerini kapsamaktadır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda ardıl bilişsel işlemlerde yetersizlikler görülmektedir. Bu durumun nedeni, sıralamaya dayalı hafıza stratejilerinin ve kısa süreli belleğin yetersiz kullanımıdır. 

CAS testinin diğer zeka testlerinden farkı nedir? 

Ülkemizde çocuklar için geçerliliği ve güvenilirliği kanıtlanmış yaygın olarak kullanılan zeka testleri WISC-R testi ve Stanford-Binet Zeka testidir. CAS testi de zeka ve yetenek testidir, ancak bu testlerden ayrıldığı noktalar da bulunmaktadır. 

Diğer zeka testlerinden en önemli farkı çocuğun ham zihinsel becerilerini ölçmesidir. Test temel olarak planlama, dikkat işlemleri, eş zamanlı işlemler ve ardıl işlemler alanlarındaki becerilerin öz kapasitesini ölçmektedir. Yani  CAS testi diğer zeka testleri gibi işlenmiş bilgi ve becerileri ölçmeyip zihnin haritasını ortaya çıkaran bir ölçme aracıdır. 

CAS testinin başka bir farkı da kültürel unsurlar içermemesidir. 

Zeka testleri arasına kattığı yeniliklerden biri de CAS testinin okul öncesi çocukları da değerlendirme sürecine dahil etmesidir. Daha öncesi zeka testleri okul çağı çocuklarını değerlendirmekteyken CAS testi, okula hazırlık sürecindeki çocukların da zihinsel işlevlerini değerlendirmeye dahil etmektedir. Okul öncesi çocukların akademik ortama ne derece hazır bulunduğunu, zihinsel performanslarının artı ve eksi yönlerinin neler olduğunu bu test ile ölçebilmekteyiz. Bu sayede okul öncesi dönemdeki çocukların bireysel farklılıklarını erkenden belirleyerek uygun eğitim ve öğretim programlarının oluşturulması için öğretmenlere yol gösterici olmaktadır. Aynı zamanda ailelerin, çocukların zihinsel gelişimleri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayan CAS testi çocuğa doğru yaklaşımın oluşturulması açısından da oldukça önemlidir.  

CAS testi hangi durumlarda uygulanır?

CAS, ülkemizde ebeveynler tarafından pek fazla bilinmeyen bir test olmasına rağmen ölçtüğü nitelikler açısından değerlidir. 

Okul öncesi dönem ve okul çağı çocukları olmak üzere her iki yaş grubunun da bilişsel becerilerini detaylıca ölçer. Okul öncesindeki çocukların okula başlamak için yeterli zihinsel gelişime ulaşıp ulaşmadığını tespit etmede yardım sağlarken okul çağı çocuklarının ise güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesini sağlamaktadır.

Ailelerin şikayetleri arasında yer alan “çocuğum derslere ilgisiz, konuları anlamıyor, ne kadar çalış desem de ders çalışmıyor” gibi yakınmalarının altında sanılandan daha ciddi boyutta zihinsel işlev yetersizlikleri yer alıyor olabilir. Her çocuğun zihinsel gelişim düzeyi farklı olmakta bu nedenle de çocuğun yaşından beklenen bazı yeteneklerin zihinsel yetersizlikler yüzünden yapılamadığı görülmektedir. Bu noktada CAS, çocuğun zihin haritasını ortaya koyması bakımından ailelere ve eğitimcileri büyük fayda sağlamaktadır.

Bununla birlikte çocuğa da büyük fayda  sunarak çocuğun uygun eğitim ve öğretimi almasında rol oynamaktadır. Testin kullanım alanı ölçtüğü niteliklerin zenginliği sayesinde oldukça geniştir. Aşağıdaki özel durumların hepsinde CAS testi bize bilgi ve kullanım alanı sunmaktadır. 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu  olan çocukların değerlendirilmesi  

CAS, dikkat eksikliği ve hiperaktivite problemi yaşayan çocukların bilişsel işlemlerini ölçerek sorunun varlığından haberdar olmamızı sağlayan ölçeklerden oluşmaktadır. Özellikle de testin planlama ve dikkat ölçekleri bu sorunu belirlemede yordayıcı olmaktadır. Dikkat işlemleri alt testi, çocuğun dikkatini belli bir odağa yoğunlaştırabilme, dikkatini sürdürebilme ve seçici dikkate bağlı olarak uygun uyarıcılara yönelebilme becerini ölçmektedir. Planlama alt testi ise, çocuğun zihinsel işlemleri organize etme ve program oluşturma becerilerini ölçmektedir.  

Zihinsel engelli çocukların değerlendirilmesi 

Çocuğun, zihinsel engeli olup olmadığını anlamamızda CAS testi iki anlamda kullanışlıdır. Birincisi, çocuğun eğitim aracılığıyla sonradan kazanmış olduğu bilgileri çok az kullandığı bir değerlendirme sunmasıdır. Bu sayede çocuk bilgi eksikliğine bağlı başarısızlık durumu yaşamayacak ve doğal performansını göstermiş olacaktır. İkincisi, test birçok bilişsel işlemin ölçülmesine olanak tanıdığı için ayırıcı tanı koymada uygulayıcıya kolaylık sağlamasıdır. 

Öğrenme güçlüğü olan çocukların değerlendirilmesi 

CAS testi sayesinde öğrenme güçlüğünün altında yatan bilişsel nedenler tespit edilmekte ve öğrenme güçlüğü olan bireylere uygun destek programları hazırlanabilmektedir. Testin, eşzamanlı ve ardıl bilişsel işlemler bölümleri okuma ve anlama yetilerini ölçtüğünden dolayı bu alandaki test başarıları öğrenme durumu hakkında bilgiler içermektedir. Planlama bölümü ise matematik problemlerindeki becerileri ölçmeye yardımcı olmaktadır. 

Üstün zekalı çocukların değerlendirilmesi 

Üstün zekalı çocukların belirlenmesinde CAS testinin dört alt testi de büyük rol oynamakta ve bu dört testten alınan başarı puanı zeka konusunda belirleyici olmaktadır. Diğer zeka testlerine göre daha geniş kapsamlı olarak bilişsel yetenekleri ölçerek bilişsel alanlarda üstün performans gösteren çocukları ayırt etmeye olanak sağlamaktadır. Test, ayrıca çeşitli zeka yönlerinin ölçülmesiyle çocuğun hangi branşlarda daha yetenekli olduğunu belirlemede kolaylık sunmaktadır. 

Ciddi duygusal bozuklukları olan çocukların değerlendirilmesi 

Ciddi duygusal problemler yaşayan çocuklar kendini davranış kontrolü, dürtüsellik ve sosyal ilişkilerde diğer insanlarla yaşadıkları uyum güçlükleriyle belli etmektedir. Problemli çocukların CAS testinin planlama bölümünde normalden daha düşük puan aldıkları gözlemlenmekte ve gerekli tedavi planları testin sonucuna göre oluşturulmaktadır. 

Başarının önceden kestirilmesi 

CAS testinin hedefleri arasında yer alan çocukların akademik başarılarının önceden kestirilmesi durumu her bir alt testte akademik başarıyı ölçecek şekilde tasarlanmıştır. Test sonucunda dört alt testten alınan toplam puan temel başarının göstergesi olmakla birlikte alt testlerin tek başına puanları akademik başarının özel alanlarını değerlendirmektedir.  

Travmatik beyin hasarı olan çocukların değerlendirilmesi 

Testte yer alan dört alt testin her biri travmatik beyin hasarını tespit etmede işlev görmektedir. Travmatik beyin  hasarı olan çocuklar özellikle dürtüsellik, dikkat, problem çözme, organizasyon ve planlama işlemlerinde sorunlar yaşanmaktadır. CAS, bu işlemlerin başarısını ölçerek sorun hakkında ipucu vermektedir. 

Planlama problemleri olanların belirlenmesi 

CAS testinde yer alan planlama ölçeği çocukların aktiviteleri organize etmesini, davranışlarını düzenlemesini, strateji geliştirmesini ve planlama yeteneklerini ölçmektedir. Bu nedenle hassas bir ölçüm aracı olarak çocuklardaki planlama sorunlarının belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. 

CAS testi neden uygulanır? 

Bütün psikolojik değerlendirme araçları gibi CAS ölçeği de keyfi olarak uygulanmamaktadır. CAS, çocuğunda birtakım işaretler fark eden ailelerin isteği üzerine uzmanların gerekli gördüğü durumlarda uygulanmaktadır.

Testin uygulama amacı çocuğun daha iyi tanınmasını sağlayarak eğitim ve öğretim hayatında doğru bir yol çizmektir. Çocuğun zihinsel yapısının tanınması, merak sonucu zeka puanını görmekten çok daha önemlidir. Bu nedenle çocuğun zeka puanını merak ederek uygulama isteğinde olan aileler hatalı bir tutum sergilemektedir. “Acaba çocuğum üstün zekalı mı?”, “Çocuğumda öğrenme güçlüğü var mı?” gibi meraklardan ziyade, “Çocuğum hangi alanlarda daha yetenekli ya da hangi alanlarda geliştirilmesi ve desteklenmesi gereken yönleri var?” diye merak etmek daha yapıcı bir düşünce olacaktır. Bu sayede çocuk etiketlenmekten de kurtulmuş olacak, çocuğa verilen sevgi ve değer de koşulsuz olarak sunulacaktır. Öğretmenlere ve ebeveynlere çocuğun değerlendirilmeye ihtiyacı olduğu durumlar hakkında birtakım göstergeler yardımcı olacaktır.  Çocuğun başarısını olumsuz anlamda etkileyen bir durum varsa şu durumlara özellikle dikkat edilmelidir: 

• Çocuktaki başarısızlığın nedenleri anlamak amacıyla çocuğun bilişsel becerilerini ve zihin yapısını tanımak için test uygulaması düşünülebilir. 

• Henüz okula başlamamış ama okula hazırlık döneminde olan çocuğun akademik başarısında olumsuz etkiler yaratacak durumlar var mı diye test uygulaması talep edilebilir. Bir sorun olduğu şüphesi duyulmadan erken yaşta uygulanan testler önlem alınması ve doğru eğitim sağlanması açısından oldukça önemlidir. 
• Çocuğun, zihinsel haritasını belirleyerek zayıf ve güçlü yönlerinin tayin edilmesi ve bunun sonucunda doğru yönlendirmeler yapılması için test uygulaması tercih edilebilir. 

CAS testi kim tarafından ne sıklıkla uygulanır? 

CAS, çocuğun genel zihinsel işlemlerini geniş ölçekte değerlendiren bir test olması bakımından mutlaka testin eğitimini almış uzmanlar tarafından uygulanmalıdır. Testin eğitimini alabilecek kişiler psikolog ve psikolojik danışman unvanlarına sahip kişilerden oluşmaktadır.

Lisans eğitimini tamamlamış psikolog ve psikolojik danışmanların CAS uygulayıcı sertifikası alarak testi uygulamaya hak kazanmaları gerekmektedir. 

Ülkemizde CAS testi sertifika programları İstanbul Üniversitesi bünyesinde yürütülmektedir. Çocuğuna test uygulatacak ailelerin bu bilgiler doğrultusunda testörün akademik bilgilerine bakması ve kontrol etmesi oldukça önemlidir. 

Test uygulayıcısının testin sonucunda en az ölçme aracının güvenilirliği kadar etkisi bulunmaktadır. Çünkü değerlendirme sürecinde bir karar verme ve yargıya varma söz konusudur. Özellikle de çocuğun bilişsel becerileri gibi oldukça önemli bir işlevin değerlendirilmesinde uzman kararı kritik öneme sahiptir. Her ne kadar güvenilir uygulayıcılar olsa da ülkemizde ölçme araçlarının kötüye kullanımı da göz ardı edilemeyecek ölçüdedir. 

Ölçmenin eğitim almamış ve bu alanda yeterliliği olmayan kişiler tarafından kullanılması durumlarında yanlış sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bunun sonucunda çocuklar gereksiz ve yanlış yere engelli olarak adlandırılmaktadır. Bu gibi durumların yaşanmaması adına çocuğun hayatında büyük değişimler yaratacak zihinsel değerlendirme araçlarının uzman ellerde olduğuna aileler dikkat etmelidir. 

CAS testinin uygulama biçimi kadar uygulama sıklığı da önemlidir. Çocuğun zihinsel işlevleri değerlendirmeye alındıktan sonra gelişiminin takip edilmesi amacıyla 6 ayda bir testin tekrar edilmesi uygun görülmektedir. Bu süre içinde çocuğun yapılan müdahalelere göre ilerleme gösterip göstermediği ve uygulanan müdahalenin çocuk üzerindeki etkisi ölçülmüş olmaktadır. 

CAS testinin sonucu nasıl değerlendirilmeli? 

Okul öncesi dönemi ve okul çağı dönemindeki çocuklara uygulanan CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi) testi, yalnızca problemli çocuklara uygulanmayıp sağlıklı çocukların zihinsel gelişimlerinin izlenmesi için güvenilirliği yüksek bir ölçek sunmaktadır. 

Test sonucu, puanlama sistemine göre belirlenerek zihinsel yeteneklerdeki genel zeka puanını ortaya koymaktadır. 

Akademik başarının bu testten alınan genel zeka puanıyla ilişkili olduğu araştırmalar tarafından kanıtlanmıştır. Bu nedenle CAS testinde yüksek puan elde eden çocukların okul başarısının yüksek olması beklenirken testten düşük puan alan çocukların ise bilişsel etkinlikler de sorun yaşadığı bu nedenle de desteklenmesi gerektiği özel alanlar olduğu sonucuna varılır. 

Test sonucunda çocukların zihinsel performansları hakkında geniş bilgiye ulaşılarak uygun zihinsel gelişim için bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulur. 

Her çocuğun zihinsel gelişim düzeyi farklı olmakla birlikte çocukların başarı gösterdiği işlemler de farklılık göstermektedir. Bireysel alanda görülen bu farklılıkların CAS ile güvenilir olarak tespit edilmesi psikolojik kökenli sorunların erkenden fark edilip ilerlemeden tedavi edilmesini de sağlamaktadır. CAS uygulaması sonucunda çocuklara uygun eğitim ve öğretim sağlanması için önlem alınmakta ve her çocuğun zihinsel beceri seviyesine uyacak gerekli gelişim programları hazırlanmaktadır.

Çocukların dört farklı bilişsel alanını ölçen test sayesinde hangi zihinsel işlemlerde sorun olduğu tespit edilerek geliştirilmesi gereken işlemler için destek programları oluşturulmaktadır. 

Testin değerlendirilmesinde uzman kişinin yorumları da oldukça önem taşımaktadır. Aile ve çocukla yapılan ön görüşme, test uygulaması sırasında yapılan gözlemler ve çocuğun özel durumlarına bağlı değerlendirmeler sonucunda test raporu oluşturulmaktadır. Raporun aileye iletilmesi ve gerekli bilgilerin paylaşılması da test uygulayıcısının görevleri arasındadır.  

Çocuğuna CAS testi yaptıracak aileler nelere dikkat etmeli? 

CAS testi çocuğun zihinsel gelişiminde aksaklıklar fark edildiğinde ya da okul öncesi dönemde olan çocuğun okula başlamaya hazır olup olmadığına karar vermek amacıyla uygulanmaktadır.

Ailelerin çocukların başarısı ile yoğun olarak meşgul olması kimi zaman başarılı bir çocuğu bile yetersiz olarak görmeye sebep olmaktadır. Bunun sonucunda zeka puanını merak ederek kliniklere zeka testi uygulaması için başvuru yapan aileler olmaktadır. Ancak CAS ve diğer zeka testleri zeka puanını merak etme sebebiyle uygulanmamalıdır. Ailelerin test uygulaması öncesinde ve sonrasında dikkat etmesi gereken maddeler şu şekilde sıralanabilir: 

• Çocuğunuzda yoğun ilgi ve desteğe rağmen ders başarısızlığı söz konusu ise ısrarla çocuğa kızmak veya ikaz etmek yerine çocuğun zihinsel becerilerini değerlendirmek düşünülmelidir. 

• Okula hazırlanan çocuğunuzda bazı becerilerin oluşmadığını görüyor ve okula hazır olup olmadığı konusunda endişe duyuyorsanız CAS testi ile bilişsel durumunu değerlendirme fikri aklınıza gelebilir.  

• Çocuğunuza test yapılacaksa bunu çocuğa önceden söylememek yararlı olacaktır. Zeka testine gireceğini bilen çocuk kaygı ve stres hissedebilir ve bunun sonucunda test başarısı olumsuz yönde etkilenebilir.  

• Çocuğun teste hazırlanması gibi bir durum da söz konusu değildir. Yani çocuğun testte başarılı olması için ders çalışmaya zorlamak doğru bir tutum olmayacaktır. Ayrıca test çalışılarak yapılacak bir test olmayıp zihin becerilerindeki işlevleri ölçen bir testtir. 

• Test sonucunda raporun dikkatle okunması ve uzmandan gerekli bilgilerin alınması oldukça önemlidir. Çocuğunuzun problem yaşadığı konularda destek alması için gerekli yönlendirmelere uyulması çocuğun sağlıklı gelişimi için gereklidir. 

Referanslar

• Özgüven, İbrahim Ethem, Psikolojik Testler. Nobel Akademik Yayıncılık, 15. Basım, Kasım 2017. 
• Ergin, T. (2004). Çocukların Bilişsel İşlemlerini Değerlendirmede Yeni Bir Yaklaşım: PASS Teorisi Ve Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS). Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. (2), 223-245. 
• Kulaksızoğlu, A. (2003). Farklı Gelişen Çocuklar. 1. Baskı. İstanbul: Epsilon Yayıncılık. 
• Yavuzer, H. (1995). Çocuk Eğitimi El kitabı. 1. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi. 
• DANIEL, M. H., 1997 Intelligence Testing: Status and Trends. American Psychologist. 
• Mcloughlin, J.A. & Lewis, B.R. (1997). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Ölçümlenmesi. Çev: Filiz GENCER . Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayınları. 
• Naglieri, J. & Das, J.P. (1997). Cognitive Assessment System Administration and Scoring Manual. Itasca, Illinois: Riverside Publishing. 
• Brody, N. (1999). Wha t is intelligence? Elektronik nüsha International Review of Psychiatry , 11(1), 19-26, Feb. 99 , (09.08.2001 ,http://ehost.vgw…) 
• Sevinç, M. (2003). Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.