Gülümseyen depresyon, dışarıdan bakıldığında mutlu, neşeli ve sosyal bir görünüm sergileyen bir bireyin içsel olarak derin bir depresyon yaşadığı bir durumdur. Klasik depresyon belirtilerinin aksine, bu kişiler genellikle işlevselliklerini korurlar, sosyal çevrelerinde aktif olurlar ve görünüşte mutlu bir yaşam sürerler. Ancak iç dünyalarında büyük bir mutsuzluk, umutsuzluk ve değersizlik hissi barındırırlar. Gülümseyen depresyon, özellikle modern toplumlarda artan stres, başarı baskısı ve sosyal medya etkisi gibi faktörlerle daha sık görülmektedir.
Kavram ilk kez kim tarafından ve nerede kullanıldı?
“Gülümseyen depresyon” (İngilizce: smiling depression) terimi, tıp literatüründe resmi bir teşhis olarak kabul edilmemektedir. Ancak bu kavram, ilk olarak psikologlar ve psikoterapistler tarafından popüler hale getirilmiştir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da bu terim, kişilerin görünüşte mutlu ancak içsel olarak depresif olduğu durumları tarif etmek için kullanılmıştır. Bu kavramın ilk kullanımı tam olarak belgelenmemiş olsa da, 20. yüzyılın ortalarından itibaren popüler psikoloji ve terapi literatüründe kendine yer bulduğu bilinmektedir.
Gülümseyen depresyon bir tanı mı? Böyle bir bozukluk var mı?
Gülümseyen depresyon, resmi bir tanı olarak DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) veya ICD-10 (Dünya Sağlık Örgütü’nün hastalık sınıflandırma sistemi) gibi uluslararası tanı sistemlerinde yer almamaktadır. Ancak, klinik psikoloji ve psikiyatride, bu duruma benzer olarak “atipik depresyon” adı verilen bir tanı mevcuttur. Atipik depresyon, klasik depresyon belirtilerinin aksine, bazı durumlarda bireylerin ruh hallerinde geçici iyileşmeler gösterdiği ve daha sosyal bir profil çizebildiği bir depresyon türüdür.
Dolayısıyla, gülümseyen depresyon bir tanı olmasa da, varlığı klinik gözlemlerle desteklenmektedir. Bu durum, depresyonun bireysel farklılıklar gösterdiğini ve herkesin bu bozukluğu aynı şekilde deneyimlemediğini göstermektedir. Gülümseyen depresyon, depresyon belirtilerinin daha maskelenmiş ve gizlenmiş olduğu bir alt grubu ifade eder.
Gülümseyen depresyon belirtileri nelerdir?
Gülümseyen depresyonun belirtileri, klasik depresyon belirtilerinden farklı olabilir. Ancak bazı ortak özellikler şunlardır:
- Görünüşte mutlu Olma: Bireyler, sosyal çevrelerinde genellikle mutlu, enerjik ve pozitif bir görünüm sergilerler. İş yerinde başarılı olabilir, sosyal aktivitelerde yer alabilir ve çevrelerine neşeli bir tutum sergileyebilirler.
- İçsel mutsuzluk ve umutsuzluk: Kendi içlerinde derin bir mutsuzluk, değersizlik hissi ve umutsuzluk barındırırlar. Kendilerini ifade etmekte zorlanabilirler ve bu duyguları bastırabilirler.
- İşlevselliği sürdürme: Gülümseyen depresyon yaşayan bireyler, iş hayatı ve günlük aktivitelerde işlevselliği sürdürürler. Bu nedenle çevreleri tarafından depresif olarak algılanmazlar.
- Uyku ve beslenme bozuklukları: Uyku düzeninde bozukluklar, iştah kaybı veya artışı gibi belirtiler gözlemlenebilir.
- İntihar düşünceleri: Bazı bireylerde, görünüşte mutlu olmalarına rağmen intihar düşünceleri veya planları olabilir. Bu nedenle gülümseyen depresyon, fark edilmediğinde ciddi riskler barındırabilir.
Gülümseyen depresyonun tedavisi
Gülümseyen depresyonun tedavisi, klasik depresyon tedavisine benzer şekilde yürütülür. Tedavi süreci, psikoterapi ve ilaç tedavisini içerebilir. Ancak, gülümseyen depresyon yaşayan bireyler genellikle sorunlarını dışa vurmadıkları için tedaviye başvurmakta zorlanabilirler. Bu nedenle, bireylerin kendi iç dünyalarını fark etmeleri ve yardım aramaları önemlidir.
- Psikoterapi: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Kişilerarası Terapi (IPT) veya psikodinamik terapi gibi yaklaşımlar, gülümseyen depresyon yaşayan bireyler için etkili olabilir. Bu terapiler, bireylerin bastırdıkları duyguları keşfetmelerine ve başa çıkma stratejileri geliştirmelerine yardımcı olabilir.
- İlaç Tedavisi: Psikiyatrist tarafından reçete edilebilecek antidepresan ilaçlar, beyin kimyasallarını düzenlemeye ve depresif semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Destekleyici Tedaviler: Fiziksel egzersiz, yoga, meditasyon gibi stres azaltıcı ve rahatlatıcı teknikler, depresyon belirtilerini hafifletmede yardımcı olabilir.
Gülümseyen depresyon belirtileri yaşayan bir birey, öncelikle bir psikiyatri uzmanına başvurmalıdır. Psikiyatrist, bireyin durumunu değerlendirip uygun bir tedavi planı geliştirebilir. Aynı zamanda bir psikolog veya psikoterapist ile görüşmek de tedavi sürecinin bir parçası olabilir.
Referanslar
Kessler, R. C., & Bromet, E. J. (2013). The epidemiology of depression across cultures. Annual Review of Public Health, 34, 119-138.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
World Health Organization. (1992). International Classification of Diseases (ICD-10). Geneva: WHO.
Mathews, A. & MacLeod, C. (2005). Cognitive vulnerability to emotional disorders. Annual Review of Clinical Psychology, 1, 167-195.
Greden, J. F. (2001). The burden of disease for treatment-resistant depression. Journal of Clinical Psychiatry, 62(Suppl. 16), 26-31.
Solomon, D. A., & Keller, M. B. (2004). Multiple recurrences of major depressive disorder. American Journal of Psychiatry, 161(11), 1990-1996.